Lò ủ than là thiết bị quan trọng trong quy trình sản xuất than sinh học, than hoạt tính, hay đơn giản là phục vụ nhu cầu nướng than, giữ nhiệt cho các nhà hàng nướng, quán BBQ hoặc xưởng than công nghiệp. Tuy nhiên, nhiều đơn vị chỉ chú trọng đến hiệu suất sử dụng mà quên mất yếu tố vệ sinh và bảo dưỡng định kỳ. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến tuổi thọ thiết bị mà còn gây nguy hiểm tiềm tàng cho người vận hành.
Trong bài viết dưới đây, chúng tôi sẽ hướng dẫn chi tiết cách vệ sinh và bảo dưỡng lò ủ than theo đúng quy chuẩn kỹ thuật, giúp tăng hiệu suất sử dụng và đảm bảo an toàn lao động.
Contents
Tại sao cần vệ sinh và bảo dưỡng lò ủ than định kỳ?
Lò ủ than hoạt động ở nhiệt độ cao và thường xuyên phải tiếp xúc với bụi than, khói bụi, tro, dầu mỡ và các chất dễ cháy. Nếu không vệ sinh và bảo dưỡng thường xuyên, bạn sẽ đối mặt với nhiều rủi ro như:
- Hiệu suất giảm: Bụi bẩn tích tụ làm cản trở luồng nhiệt, khiến thời gian ủ than kéo dài, hao tốn năng lượng.
- Hư hỏng thiết bị: Cặn bẩn lâu ngày sẽ ăn mòn lớp kim loại, giảm tuổi thọ của lò.
- Nguy cơ cháy nổ: Dầu mỡ hoặc bụi than tích tụ có thể bốc cháy nếu gặp tia lửa, gây cháy nổ nguy hiểm.
- Không đảm bảo vệ sinh thực phẩm (đối với lò dùng trong nhà hàng): Khói bụi tích tụ dễ lẫn vào thực phẩm, gây ảnh hưởng đến sức khỏe thực khách.
Theo ông Nguyễn Văn Khánh -Kỹ sư trưởng vận hành lò tại Công ty Nhiệt Thiên Phú: “Việc vệ sinh định kỳ không chỉ là cách bảo vệ thiết bị, mà còn giúp người sử dụng phát hiện sớm các dấu hiệu hao mòn, hỏng hóc từ đó sửa chữa kịp thời, tránh các chi phí phát sinh lớn hơn về sau.”
Dụng cụ và thiết bị cần chuẩn bị
Trước khi tiến hành vệ sinh và bảo dưỡng lò ủ than, bạn cần chuẩn bị một số dụng cụ chuyên dụng nhằm đảm bảo hiệu quả và an toàn:
Dụng cụ vệ sinh
- Bàn chải kim loại: Dùng để cạo lớp muội than, gỉ sét bám dính.
- Máy hút bụi công nghiệp: Hút bụi tro mịn, bụi carbon trong lò.
- Găng tay chịu nhiệt, kính bảo hộ, khẩu trang than hoạt tính.
- Dung dịch tẩy rửa dầu mỡ: Loại chuyên dụng cho kim loại.
- Giẻ lau khô, khăn mềm hoặc khăn lau công nghiệp.
- Xô nước, bình xịt áp lực thấp.
Thiết bị hỗ trợ bảo dưỡng
- Dụng cụ đo nhiệt độ (nhiệt kế hồng ngoại, cảm biến nhiệt).
- Bộ dụng cụ sửa chữa cơ bản: Cờ lê, tua vít, kìm cắt, mỏ lết.
- Keo chống nhiệt, sơn chịu nhiệt (nếu cần sơn lại phần vỏ).
- Máy kiểm tra rò rỉ khí (cho lò hoạt động trong không gian kín).
Hướng dẫn vệ sinh lò ủ than đúng cách
Bước 1: Tắt lò và để nguội hoàn toàn
Trước khi vệ sinh, tuyệt đối không vệ sinh khi lò còn nóng. Nhiệt độ cao không chỉ gây bỏng mà còn làm bay hơi hóa chất tẩy rửa, dễ gây ngộ độc hoặc cháy nổ. Đợi lò nguội ít nhất từ 6–8 giờ sau khi sử dụng.
Bước 2: Gỡ bỏ tro, than thừa và muội bám
- Dùng bàn chải kim loại cạo sạch lớp muội đen và bụi than bám ở thành lò.
- Dùng máy hút bụi hút sạch tro, bụi bám ở đáy và các khe, rãnh.
- Lưu ý không dùng nước trong bước này vì tro kết hợp với nước sẽ tạo bùn dính, rất khó làm sạch.
Bước 3: Vệ sinh bề mặt bằng dung dịch tẩy rửa
- Pha loãng dung dịch tẩy rửa dầu mỡ chuyên dụng với nước theo tỷ lệ 1:5.
- Dùng khăn mềm thấm dung dịch lau sạch các bề mặt tiếp xúc với khói, dầu, mỡ.
- Sau đó lau lại bằng khăn ẩm và để khô tự nhiên.
Bước 4: Làm sạch hệ thống thông khí
- Kiểm tra và vệ sinh ống thông khói, quạt hút (nếu có).
- Dùng bàn chải mềm hoặc que inox để thông các lỗ khí bị bít.
- Kiểm tra độ kín và độ thông thoáng để tránh tích tụ khí CO độc hại.
Bước 5: Lau lại toàn bộ và kiểm tra lần cuối
- Lau lại toàn bộ bề mặt lò bằng khăn khô, đảm bảo không đọng nước.
- Kiểm tra các khớp nối, bu lông, bản lề có bị lỏng hay rỉ sét không.
- Thay thế gioăng cao su hoặc keo chịu nhiệt nếu bị bong tróc.
Hướng dẫn bảo dưỡng lò ủ than đúng cách
Vệ sinh chỉ là một phần. Để thiết bị vận hành ổn định lâu dài, bạn cần bảo dưỡng định kỳ theo các mốc thời gian:
Bảo dưỡng hàng tuần
- Kiểm tra mức độ bám tro, làm sạch sơ bộ nếu cần.
- Kiểm tra lớp gioăng cửa lò.
- Đảm bảo các công tắc, van đóng mở không bị kẹt.
Bảo dưỡng hàng tháng
- Làm sạch toàn diện như hướng dẫn ở phần trên.
- Sơn lại lớp sơn chịu nhiệt nếu có dấu hiệu bong tróc.
- Tra dầu vào các khớp nối kim loại, bản lề.
Bảo dưỡng định kỳ 6 tháng – 1 năm
- Thay mới các bộ phận tiêu hao như ống khói, ống dẫn khí nếu bị ăn mòn.
- Gọi thợ kỹ thuật kiểm tra toàn diện: van an toàn, cảm biến nhiệt, mối hàn…
- Kiểm tra độ kín lò bằng máy phát khí, tránh rò rỉ CO (nguy cơ tử vong).
Theo thống kê của Hiệp hội Thiết bị Công nghiệp Việt Nam (VIMEC) năm 2023:
“80% các sự cố cháy nổ trong nhà xưởng có liên quan đến các thiết bị nhiệt chưa được bảo dưỡng định kỳ, trong đó lò ủ than là thiết bị chiếm tỷ lệ cao thứ hai sau lò hơi công nghiệp.”
Việc vệ sinh và bảo dưỡng lò ủ than đúng cách không chỉ giúp kéo dài tuổi thọ thiết bị mà còn đảm bảo an toàn cho người vận hành và nâng cao hiệu quả sản xuất. Nhiều sự cố nghiêm trọng hoàn toàn có thể tránh được nếu người dùng tuân thủ quy trình bảo dưỡng kỹ thuật định kỳ.
Lời khuyên từ chuyên gia: “Hãy coi việc bảo dưỡng lò như việc thay nhớt cho xe máy không thấy ngay hiệu quả, nhưng nếu bỏ qua sẽ phải trả giá đắt” – ông Phạm Văn Lợi, Trưởng phòng Kỹ thuật tại Bếp Việt Decor chia sẻ.
Nếu bạn đang sử dụng lò ủ than tại nhà hàng, xưởng sản xuất hoặc hệ thống bếp công nghiệp, đừng quên lập kế hoạch bảo trì định kỳ và ghi chép lại đầy đủ quá trình vệ sinh, sửa chữa. Đây chính là “bảo hiểm” tốt nhất cho hoạt động kinh doanh lâu dài.
Bếp Việt Decor là lựa chọn đáng tin cậy dành cho các doanh nghiệp, nhà hàng, quán ăn cần thi công lắp đặt bảo trì lò ủ than chuyên nghiệp. Với kinh nghiệm nhiều năm trong lĩnh vực thiết bị bếp công nghiệp, chúng tôi cam kết mang đến giải pháp tối ưu, đảm bảo hiệu suất vận hành cao và an toàn tối đa cho người sử dụng.
Tác giả
