Trong bối cảnh toàn cầu hóa và nhu cầu tiêu dùng ngày càng cao, chế biến thủy sản và thực phẩm đã trở thành một trong những ngành công nghiệp chủ lực tại nhiều quốc gia, đặc biệt là các nước có thế mạnh về nông nghiệp, thủy sản như Việt Nam. Không chỉ đóng góp lớn vào GDP, ngành còn tạo ra hàng triệu việc làm và cung cấp thực phẩm thiết yếu cho đời sống hằng ngày.
Contents
Vai trò then chốt của công nghệ và hóa chất chuyên dụng
Trong lĩnh vực chế biến thủy sản và thực phẩm, công nghệ hiện đại không chỉ giúp gia tăng sản lượng mà còn bảo toàn được giá trị dinh dưỡng, kéo dài thời gian bảo quản và đảm bảo vệ sinh trong toàn bộ quy trình. Bên cạnh máy móc, các hóa chất chuyên dụng đóng vai trò thiết yếu trong xử lý, bảo quản và kiểm soát vi sinh vật.
Ví dụ, HÓA CHẤT Acid formic – HCOOH 85% thường được ứng dụng trong việc khử trùng bề mặt, kiểm soát vi khuẩn trong môi trường chế biến hoặc được dùng để xử lý mùi và vi sinh vật trên thủy sản sau khi thu hoạch. Đây là loại axit hữu cơ mạnh, dễ bay hơi, không để lại tồn dư nếu được sử dụng đúng liều lượng và quy trình.
Các công đoạn chính trong chế biến thủy sản và thực phẩm
Xu hướng tiêu dùng ngày nay không còn dừng lại ở việc “ăn no” mà đã chuyển sang “ăn sạch – ăn an toàn – ăn thông minh”. Điều này đòi hỏi ngành phải không ngừng đổi mới công nghệ, kiểm soát nghiêm ngặt chất lượng và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm trong toàn bộ chuỗi sản xuất.
Sơ chế và làm sạch nguyên liệu
Đây là bước quan trọng đầu tiên nhằm loại bỏ tạp chất, vi sinh vật và cặn bẩn trên bề mặt thực phẩm. Với thủy sản, công đoạn này thường bao gồm đánh vảy, bỏ nội tạng, rửa nhiều lần bằng nước sạch hoặc có pha dung dịch khử trùng để đảm bảo vệ sinh.
Phân loại và cắt gọt
Sau khi sơ chế, nguyên liệu được phân loại theo kích thước, trọng lượng hoặc chất lượng. Quá trình cắt gọt cũng cần tuân thủ các quy định an toàn thực phẩm, tránh lây nhiễm chéo và tiếp xúc lâu trong môi trường không kiểm soát.
Chế biến nhiệt – lạnh
Tùy theo mục đích, nguyên liệu có thể được hấp, luộc, sấy, chiên hoặc đông lạnh. Đây là bước tạo giá trị cho sản phẩm và cần đảm bảo đúng nhiệt độ, thời gian, độ ẩm để giữ được màu sắc, độ tươi và hương vị.
Bảo quản và đóng gói
Sau khi hoàn tất chế biến, thực phẩm sẽ được đóng gói trong bao bì phù hợp để bảo quản lạnh hoặc xuất khẩu. Ở bước này, khâu khử trùng bao bì và môi trường đóng gói là yếu tố bắt buộc, nhằm giảm thiểu nguy cơ nhiễm khuẩn.
Kiểm soát vi sinh vật và xử lý nước trong chế biến
Trong ngành chế biến thủy sản và thực phẩm, môi trường ẩm ướt, nhiệt độ dao động và nguyên liệu sống là điều kiện lý tưởng để vi khuẩn, nấm mốc phát triển. Vì vậy, việc kiểm soát vi sinh vật là ưu tiên hàng đầu trong toàn bộ chuỗi chế biến. Một trong những giải pháp phổ biến là sử dụng hoá chất chlorine 70% Nhật, giúp khử trùng dụng cụ, bề mặt, nước rửa và hệ thống dây chuyền.
- Keo tụ – tạo bông bằng PAC hoặc polymer
- Oxy hóa nâng cao (AOP)
- Khử trùng bằng UV hoặc chlorine
…sẽ giúp nước thải đạt chuẩn xả thải theo quy định QCVN.
Xu hướng phát triển bền vững trong chế biến thực phẩm
Hiện nay, để đáp ứng yêu cầu của các thị trường khó tính như EU, Nhật Bản hay Hoa Kỳ, các doanh nghiệp chế biến thực phẩm cần phải hướng tới sản xuất sạch hơn và đạt các chứng nhận quốc tế như:
- HACCP – Phân tích mối nguy và kiểm soát điểm tới hạn
- ISO 22000 – Hệ thống quản lý an toàn thực phẩm
- BRC – Tiêu chuẩn toàn cầu về an toàn thực phẩm
- ASC/BAP – Chứng nhận thủy sản bền vững
Ngành chế biến thủy sản và thực phẩm đang đứng trước nhiều cơ hội nhưng cũng không ít thách thức trong thời kỳ hội nhập. Đầu tư vào công nghệ sạch, kiểm soát nghiêm ngặt an toàn thực phẩm, và sử dụng hóa chất đúng chuẩn là những yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp duy trì lợi thế cạnh tranh, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Xem thêm: Hóa chất diệt khuẩn trong xử lý nước hiện đại
Tác giả
